Od kiedy rusza nowy system kaucyjny w Polsce? Wysokość kaucji dla plastikowych i szklanych butelek oraz puszek metalowych

13.01.2025

Od dawna słychać głosy o wprowadzeniu nowego systemu kaucyjnego w Polsce. Jak się okazuje, kwestie techniczne decydujące o jego sprawnym funkcjonowaniu wymagają wielu ustaleń i dodatkowego czasu. Na kiedy przewidziano start systemu kaucyjnego oraz jakie są jego główne założenia?

Od kiedy rusza nowy system kaucyjny w Polsce? Wysokość kaucji dla plastikowych i szklanych butelek oraz puszek metalowych
Spis treści:

    Nowy system kaucyjny w Polsce — co to jest?

    Czym jest nowy system kaucyjny, o którym w ostatnim czasie wciąż jest tak głośno? Zgodnie z treścią ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi prowadzenie systemu kaucyjnego ma na celu zwiększenie poziomu recyklingu oraz ponownego wykorzystania przetwarzanych surowców służących do wytworzenia opakowań. Jego autorzy pragną zminimalizować zanieczyszczenie środowiska naturalnego przez odpady opakowaniowe oraz zwiększyć ilość ponownie wykorzystanych opakowań.

    Na czym polega nowy system kaucyjny? Jakie są jego podstawowe założenia?

    Najważniejszą zasadą działania nowego systemu kaucyjnego jest pobór kaucji przy zakupie towarów w opakowaniach z odpowiednim logotypem. Każdy punkt handlowy oferujący towary oferowane w opakowaniach objętych systemem będzie miał obowiązek pobrania kaucji. Kaucja jest zwrotna i będzie można ją odebrać w momencie zwrotu opakowania. 

    Każdy produkt umieszczony w opakowaniu objętym systemem kaucyjnym powinien posiadać odpowiednie oznakowanie świadczące o przynależności do systemu oraz wysokości kaucji. 

    Co wtedy, gdy kaucja nie zostanie odebrana przez klienta? Zebrane w ten sposób pieniądze zostaną przeznaczone na finansowanie systemu kaucyjnego. Dodatkowym źródłem finansowania będą środki ze sprzedaży materiałów pochodzących z recyklingu.

    Nowy system kaucyjny — od kiedy będzie obowiązywał?

    Nowy system kaucyjny w Polsce pierwotnie miał ruszyć od 1 stycznia tego roku. W ostatnim czasie rząd zdecydował jednak o przesunięciu tego terminu na październik 2025. Z czego wynika późniejszy start systemu?

    Do rządu wpływały sygnały od samorządów i przedsiębiorców, które świadczyły o potrzebie lepszego zorganizowania całej infrastruktury systemu. To z kolei wymaga znacznych nakładów technicznych i finansowych. Według premiera Donalda Tuska, aby cały mechanizm działał sprawnie i miał realny wpływ na stan środowiska naturalnego, musi być „przygotowany perfekcyjnie”. Jest to spore wyzwanie, które wymaga większej ilości czasu, niż zakładano pierwotnie.

    system kaucyjny w Polsce

    Co będzie obejmował nowy system kaucyjny?

    Na półkach sklepowych spotykamy towary w opakowaniach o rozmaitej pojemności, które zostały wyprodukowane z różnych surowców. W tym miejscu nasuwa się pytanie: czy kaucja będzie doliczana do opakowań każdego rodzaju? Odpowiedź brzmi: NIE. Wyróżniamy trzy główne typy opakowań objętych systemem:

    • szklane butelki wielorazowego użytku o pojemności do 1,5 litra,
    • jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych o pojemności do 3 litrów,
    • metalowe puszki o pojemności do 1 litra.

    Jaka jest wysokość kaucji dla plastikowych i szklanych butelek? A ile dla metalowych puszek?

    Wysokość kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym została określona w Rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 8 lipca 2024 roku. Będzie to:

    • 1 zł na butelki szklane wielokrotnego użytku,
    • 50 gr na butelki PET oraz puszki.

    Czy wysokość kaucji będzie doliczana do ceny produktu?

    Kolejną kwestią zaprzątającą myśli niejednej osoby jest to, czy sklepy podające cenę produktów w opakowaniach objętych systemem będą uwzględniać w niej kaucję. Informujemy, że wysokość opłaty kaucyjnej nie będzie doliczana do prezentowanej ceny produktu. W przeciwnym razie zostałaby zaburzona konkurencyjność pomiędzy powyższymi produktami a towarami nienależącymi do systemu. Kaucja będzie naliczana dopiero przy kasie.

    Pomocny w uzasadnieniu tej kwestii może być wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który został wydany w konsekwencji sporu pomiędzy niemiecką siecią handlową Familia a stowarzyszeniem trzymającym pieczę nad przestrzeganiem praw konkurencji. Rozstrzygnięcie na korzyść wspomnianej sieci handlowej zwraca uwagę na fakt, że brak uwzględnienia kaucji w cenie produktu prezentowanej przez sklepy jest zrozumiałą i uzasadnioną praktyką.

    Jak odzyskać kaucję?

    W celu odzyskania kaucji konieczny okaże się zwrot opakowania do jednego z punktów odbioru opakowań. Punkty te mogą być obsługiwane automatycznie (butelkowaty) bądź przez pracowników sklepu. Należy zadbać o to, aby zwracane opakowanie było całkowicie opróżnione i nie posiadało oznak uszkodzeń.

    Najnowsze gazetki promocyjne w sieci Biedronka, sprawdź!

    Gdzie można zwrócić opakowanie?

    Czy wszystkie sklepy działające na polskim rynku będą musiały odbierać puste opakowania? Niezupełnie. Obowiązek ten dotyczy sklepów wielkopowierzchniowych, a dokładniej tych o powierzchni przekraczającej 200 m2. W przypadku mniejszych punktów handlowych ostateczna decyzja będzie pozostawać w gestii właścicieli. Sklepy te będą naliczać kaucję, lecz o przystąpieniu do systemu odbioru opakowań zdecydują same.

    Dodatkową opcją będzie tworzenie specjalnych punktów zwrotu pustych opakowań objętych systemem, które będą działać niezależnie od jednostek handlowych.

    Czy do odzyskania kaucji potrzebny będzie paragon?

    Jedyną kwestią weryfikowaną podczas zwrotu opakowań będzie oznaczenie świadczące o przynależności do systemu kaucyjnego. Oznacza to, że konsument nie będzie miał obowiązku okazywania dowodu zakupu – system będzie całkowicie bezparagonowy. To postanowienie z pewnością przyczyni się do sprawnego i efektywnego działania przyszłego mechanizmu.

    Podsumowanie

    Wprowadzenie nowego systemu kaucyjnego w Polsce z pewnością zaowocuje mniejszym zanieczyszczeniem środowiska odpadami opakowaniowymi oraz zwiększeniem poziomu recyklingu. Będzie on również świetnym narzędziem mającym na celu edukację w zakresie dobrych nawyków dotyczących segregowania odpadów. Każda inicjatywa mająca na celu ochronę środowiska naturalnego to krok w dobrym kierunku.

    Źródła:

    https://www.gov.pl/web/klimat/system-kaucyjny